Tangram Nedir?
Tangram oyunu tek kişi ile oynanan ve bir ailenin tüm fertleri tarafından zevkle oynanabilecek bir oyundur. Oyun ekstradan bir kabiliyet gerektirmemektedir, sadece sabır, zaman ve her şeyden önce hayal kabiliyeti istemektedir.
Tangram parçalarla oynanan oyunların en göze çarpanlarından biridir.
Tangramın mucidi, balangıcı ve Tangram isminin kökeni de kesin olarak bilinmemektedir.
Amerikalı bulmaca uzmanı Samuel Loyd’a göre Tanrı Tan bu bulmacayı 4000 yıl önce keşfetmiş ve Tan’ın Yedi Kitabı’nda anlatılmıştır. Her ciltde 1000 civarında dünyanın ve uzayın oluşumunu simgelediği düşünülen bulmaca mevcuttur. Yedi parça da Güneş, Ay, Mars, Jupiter, Satürn, Merkür ve Venüs’ü temsil etmektedir. Bu varsayımlar daha sonradan temelsiz parodiler olarak kabul edilmitir. Çince’de ismi “ch’i ch’iao t’u” olan bu oyunun bazılarına göre Tangram ismi İngilizce bulmaca veya incik-boncuk manasına gelen tangram kelimesinden türemiştir. Çin Tang hanedanından, Amerikan denizcilerini eğlendiren tanka kızlarından veya kırılan bir çiniyi birleştirmeye çalışırken yanlışlıkla oyunu keşfeden Tan isimli bir adamın isminden tangram kelimesinin türetildiğini iddia edenler de var.
Bilinen ilk numune 1780’den kalma Utamaro’ya ait bir tahta parçası. Bilinen en eski kitap 1813 Çin baskısı, ancak 1742 Japonya baskılı bir kitapta da bulmacaya benzer bir tangram görülmektedir. Bilginler tangramın 18. yüzyıldan önce douda başladığını ve batıya yayıldığını yayıldığını sanmaktalar.
1818’e kadar tangram yayınları Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere’de görülmüştür. 19. y.y.’da Avrupa’da ve Amerika’da yayılmış ve popüleritesini günümüze kadar sürdürebilmiştir. 19. y.y.da Çin’de o kadar yaygındı ki tangram parçaları tabak, masa ve cilalı kutulara şekil vermekteydi.
19. y.y.’nın sonlarına doğru Alman bir sanayici taştan tangramlar ve parçalı bulmacaları “The Anchor Puzzle” adı altında üretmeye baladı. 1. Dünya Savaı sırasında bulmacalar en popüler devirlerini yaşadılar. Tangramın daha birçok ünlü fanatiği olmuştur. St. Helena’dan sürüldüğü sırada Napolyon tangramla çokça uğraşmıştır. Lewis Carroll ve Edgar Allan Poe’de oyunu zevkle oynayan ünlü edebiyatçılardandır. Ayrıca doğuda Pisagor teoreminin tangram parçalarının yardımıyla keşfedildiği söylenmektedir.
Popüleritesini 20. y.y.’da da devam ettiren tangram birçok matemetikçinin dikkatini çekmiş ve hakkında sayısız makaleler yazılmıştır. Bilgisayarlar da bulmacanın geometrik özelliklerini göstermek ve daha çok bulmacalar üretmek için kullanılmaktadır. Bugünlerde tangram okullarda, evlerdeki bilgisayarlarda sık sık kullanılmaktadır.
Değişik şekil ve boyutlardan meydana getirilen tangramlarda amaç soyut ve somut anlam ifade eden şekiller yaratmaktır. Oyunda kullanılan temel figürler kare, dikdörtgen, labirent, daire, elips ve kalp tangramdır ve herbiri 7 parçadan olumaktadır. Bu 7 parça özel olarak dizayn edilmiştir ve birbirleri arasında mükemmel bir ilişki ve oran bulunmaktadır. Kural gereği herhangi bir tasarımın yapılması durumunda bütün parçaların kullanılması şarttır.