Doğal Sayılarda Çarpma İşlemi

BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
√ Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi
√ Kısa Yoldan Çarpmalar
√ 10, 100, 100 ile Pratik Çarpma
√ 5, 9, 11, 99 ile Pratik Çarpma

ÇARPMA İŞLEMİ

Çarpma işleminde çarpılan sayılara çarpan, sonuca ise çarpım denir. Çarpma işlemi x veya . işaretiyle gösterilir.

Çarpma işlemi bir sayıyı tekrar tekrar toplama işlemidir aslında. Örneğin her birinde 10 misket bulunan 3 poşette toplam kaç misket olduğunu toplama işlemiyle (10+10+10=30) veya kısa yoldan çarpma işlemiyle (10×3=30) bulabiliriz.

ÖRNEK: 532 x 245 işleminin sonucunu bulalım.

ÇÖZÜM:

# 532’yi önce 2 ile çarpar ilk satıra yazarız.

# Daha sonra 532’yi 4 ile çarpar ikinci satıra yazarız ancak en sağında bir tane sıfır varmış gibi düşünürüz. Burayı sıfırı yazmayıp boş da bırakabiliriz.

# Daha sonra 532’yi 5 ile çarparız ve bir alt satıra sonunda iki tane sıfır varmış gibi yazarız veya iki basamak boş kaydırırız.

10, 100 VE 1000 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 10, 100, 1000 ile çarpmak için sayının sonuna, çarptığımız sayının sonundaki sıfır sayısı kadar sıfır konur.

# 10 ile çarparken sayının sonuna bir 0 (sıfır) konur.

453 x 10 = 4530

# 100 ile çarparken sayının sonuna iki 0 (sıfır) konur.

612 x 100 = 61200

# 1000 ile çarparken sayının sonuna üç 0 (sıfır) konur.

659 x 1000 = 659000

5 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 5 ile kısa yoldan çarpmak için sayının yarısı 10 ile çarpılır veya tam tersi önce 10 ile çarpar sonra ikiye böleriz.

# 214 x 5 = 107 x 10 = 1070 (Sayının yarısını 10 ile çarptık)

# 225 x 5 = 2250 : 2 = 1125 (Sayının 10 katını ikiye böldük)

9 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 9 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 10 ile çarpılır ve sonuçtan sayıyı çıkartırız.

# 52 x 9 = 520 – 52 = 468

# 225 x 9 = 2250 – 225 = 2025

11 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 11 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 10 ile çarpılır ve sonuca sayının kendisi eklenir.

# 362 x 11 = 3620 + 362 = 3982

# 54 x 11 = 5 9 4 (11 ile iki basamaklı sayı çarpıyorsak sayının ortasına rakamları toplamı yazılır)

# 68 x 11 = 61 4 8 = 748 (Eğer toplam iki basamaklı çıkarsa 1’i sağdaki rakama ekleriz.)

99 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 99 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 100 ile çarpılır ve sonuçtan sayı bir kez çıkartılır.

# 14 x 99 = 1400 – 14 = 1386

# 326 x 99 = 32600 – 326 = 32274

101 İLE KISA YOLDAN ÇARPMA İŞLEMİ

Doğal sayıları 101 ile kısa yoldan çarpmak için sayı 100 ile çarpılır ve sonuca sayı bir kez eklenir.

# 15 x 101 = 1500 + 15 = 1515

# 74 x 101 = 7400 + 74 = 7474

Bir sonraki konumuzda Doğal Sayılarla Bölme İşlemi yapmayı ve pratik bölme yöntemlerini öğreneceğiz.

ALIŞTIRMA SORULARI

Aşağıdaki çarpma işlemlerini yapınız.

452 x 2 = ……….
345 x 36 = ………
164 x 120 = ………
821 x 583 = ………
152 x 5 = ………
421 x 9 = ………
54 x 11 = ………
92 x 11 = ………
182 x 99 = ………

KONU KAZANIMLARI

BU KONUYLA İLGİLİ KAZANIMLAR:

√ En çok üç basamaklı iki doğal sayının çarpma işlemini yapar.