Ondalık Gösterim
- BU KONUDA ÖĞRENECEKLERİMİZ:
- √ Kesirleri Ondalık Gösterimle İfade Etme
- √ Ondalık Gösterimlerde Tam Kısım, Kesir Kısmı, Basamak Değeri
- √ Ondalık Gösterimleri Okuma ve Yazma
ONDALIK GÖSTERİM
Günlük hayatta fiyat etiketlerinde (3,50 TL gibi), ölçümlerde (1,5 kg veya 0,5 L gibi) sıklıkla karşılaştığımız ondalık gösterimler kesirleri ifade etmenin farklı bir yoludur. Bu konumuzda kesirlerin ondalık gösterimle nasıl ifade edildiğini, ondalık gösterimleri okuma ve yazmayı öğreneceğiz.
KESİRLERİ ONDALIK GÖSTERİMLE İFADE ETME
ÖRNEK: 6,75 ondalık gösteriminde virgülden önceki kısım (6) tam kısım, virgülden sonraki kısım (75) kesir kısmıdır.
ÖRNEK: \(\frac1{10}\), \(\frac1{100}\), \(\frac1{1000}\) sayılarını ondalık gösterimle ifade edelim.
Bu kesirler basit kesir oldukları için, yani tam kısımları olmadığı için ondalık gösterimlerinde tam kısımlarına 0 yazılır.
\(\frac1{10}\) = 0,1 olarak,
\(\frac1{100}\) = 0,01 olarak,
\(\frac1{1000}\) = 0,001 olarak gösterilir.
ÖRNEK: \(\frac5{10}\), \(\frac{35}{100}\), \(\frac{27}{1000}\) sayılarını ondalık gösterimle ifade edelim.
\(\frac5{10}\) = 0,5 olarak,
\(\frac{35}{100}\) = 0,35 olarak,
\(\frac{27}{1000}\) = 0,027 olarak gösterilir.
Eğer paydaki sayının basamak sayısı ondalık gösterimdeki kesir kısmındaki basamak sayısından az ise eksik basamaklara 0 yazılır.
ÖRNEK: \(3\frac2{10}\), \(5\frac7{100}\), \(12\frac{486}{1000}\) sayılarını ondalık gösterimle ifade edelim.
\(3\frac2{10}\) = 3,2 olarak,
\(5\frac7{100}\) = 5,07 olarak,
\(12\frac{486}{1000}\) = 12,486 olarak gösterilir.
ÖRNEK: \(\frac25\), \(\frac7{20}\), \(\frac{32}{125}\) sayılarını ondalık gösterimle ifade edelim.
\(\frac25\) kesrini 2 ile genişletirsek \(\frac4{10}\)olur: 0,4
\(\frac7{20}\) kesrini 5 ile genişletirsek \(\frac{35}{100}\) olur: 0,35
\(\frac{32}{125}\) kesrini 8 ile genişletirsek \(\frac{256}{1000}\) olur: 0,256
ÖRNEK: \(\frac{15}4\) kesrini ondalık gösterimle ifade edelim.
\(\frac{15}4\) kesrini tam sayılı kesre dönüştürürsek \(3\frac34\) olur.
Daha sonra bu kesri 25 ile genişletirsek \(3\frac{75}{100}\) olur: 3,75
ONDALIK GÖSTERİMLERİN OKUNUŞU
ÖRNEK: 3,6 – 10,95 – 8,125 sayılarının okunuşlarını öğrenelim.
3,6 sayısı “üç tam onda altı” olarak,
10,95 sayısı “on tam yüzde doksan beş” olarak,
8,125 sayısı ise “sekiz tam binde yüz yirmi beş” olarak okunur.
ÖRNEK: 0,7 – 0,02 – 6,014 sayılarının okunuşlarını yazalım.
0,7 sayısı “sıfır tam onda yedi” olarak,
0,02 sayısı “sıfır tam yüzde iki” olarak,
6,014 sayısı ise “altı tam binde on dört” olarak okunur.
ONDALIK GÖSTERİMLERİ KESİR OLARAK İFADE ETME
ÖRNEK: 2,5 – 3,14 – 9,085 sayıları kesir olarak yazalım.
2,5 sayısı \(2\frac5{10}\) olarak,
3,14 sayısı \(3\frac{14}{100}\) olarak,
9,085 sayısı ise \(9\frac{85}{1000}\) olarak yazılır.
ÖRNEK: 0,9 – 0,05 – 0,201 sayıları kesir olarak yazalım.
0,9 sayısı \(\frac9{10}\) olarak,
0,05 sayısı \(\frac5{100}\) olarak,
0,201 sayısı ise \(\frac{201}{1000}\) olarak yazılır.
ONDALIK GÖSTERİMLERİN BASAMAK İSİMLERİ
ÖRNEK: 25,698 sayısında her bir rakamın bulunduğu basamağın adını yazalım.
125,698 sayısında;
1 yüzler basamağında, 2 onlar basamağında, 5 birler basamağında, 6 onda birler basamağında, 9 yüzde birler basamağında, 8 binde birler basamağındadır.
ONDALIK GÖSTERİMLERDE BASAMAK DEĞERİ
KONUYU PEKİŞTİRMEK İÇİN:
- √ Bir bütün 10, 100 veya 1000 eş parçaya bölündüğünde, ortaya çıkan kesrin birimlerinin ondalık gösterimle ifade edilebileceğini belirler.
- √ Paydası 10, 100 veya 1000 olan bir kesri ondalık gösterim şeklinde ifade eder.
- √ Ondalık gösterimde tam kısım ve ondalık kısımdaki rakamların bulunduğu basamağın değeriyle ilişkisini anlar.
- √ Paydası 10, 100 veya 1000 olacak şekilde genişletilebilen veya sadeleştirilebilen kesirlerin ondalık gösterimini yazar ve okur.